Μια παρουσίαση του ποιήματος του Κ.Π.Καβάφη στο πλαίσιο του προγράμματος φιλαναγνωσίας.
της Ελευθερίας Λαζαρίδου
ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Π. ΚΑΒΑΦΗΣ
«ΙΘΑΚΗ»
Ποιητής: Κ. Π. Καβάφης
Λογοτεχνικό γένος-Κειμενικό είδος: Ποίηση (Συμβολισμός)
Εκδοτικός οίκος: Νεφέλη, Αθήνα
Χρονολογία Έκδοσης: 2013
Ο Κ. Π. Καβάφης έγραψε την «Ιθάκη» το 1910 και το ποίημα πρωτοδημοσιεύτηκε έναν χρόνο μετά, στο περιοδικό «Γράμματα» του Οκτωβρίου - Νοεμβρίου 1911. Ανήκει στα αναγνωρισμένα ποιήματα του Καβάφη και σ' αυτά που ονομάζουμε φιλοσοφικά - διδακτικά. Έχοντας ωςπηγή έμπνευσής του τον μύθο της επιστροφής του Οδυσσέα, στοχάζεται σχετικά με το ταξίδι της ζωής, το οποίο όλοι πραγματοποιούν. Και ενώ στο ξεκίνημά του οι άνθρωποι έχουν μέσα τους όνειρα και ελπίδες, σύντομα έρχονται αντιμέτωποι με τις περιπέτειες, τις αποτυχίες και τις απογοητεύσεις.
Αρχικά, (στ. 1-3) παρουσιάζεται η στάση ζωής που οφείλει να έχει αυτός που κάνει το ταξίδι της ζωής. Στη συνέχεια, (στ.4-12) επισημαίνεται πως εάν υπάρχει η υψηλή σκέψη και η εκλεκτή «συγκίνησις», είναι αντιμετωπίσιμοι όλοι οι εξωτερικοί κίνδυνοι, ενώ έπειτα (στ.13-23) παρουσιάζονται οι υλικές και πνευματικές απολαύσεις που προσφέρει η περιπέτεια της διαδρομής. Ο Καβάφης τονίζει (στ.24-30) ότι το ταξίδι έχει μεγάλη αξία και ότι χρειάζεται να διαρκέσει ως τα γεράματα, ότι η προσφορά της Ιθάκης είναι ανεκτίμητη (στ.31-33), ενώ η βαθύτερη και συμβολική σημασία της Ιθάκης αποτυπώνεται στο τέλος του ποιήματος (στ.34-36).
Γίνεται κατανοητό, λοιπόν, ότι το βασικό θέμα του ποιήματος είναι η συσσώρευση εμπειριών και γνώσεων στο πλαίσιο της προσπάθειας του ανθρώπου προς έναν ανώτερο σκοπό, μέσα σ’ έναν χώρο απροσδιόριστο και ανοιχτό.Το μήνυμα που μεταδίδει το ποίημα είναιαισιόδοξο: η ζωή καταξιώνεται, όταν ο άνθρωπος θέτει υψηλούς στόχους, καθώς στον αγώνα του να τους εκπληρώσει αποκτά «πλούτη», δηλαδή συναρπαστικές εμπειρίες και άφθονες γνώσεις. Πλούσιος τελικά είναι αυτός που έχει μάθει και έχει βιώσει πολλά. Έτσι η κατάληξη προκύπτει ως φυσική συνέχεια: η «Ιθάκη», ο στόχος του ταξιδιού, δεν έχει αξία από μόνος του, καθώς εναπόκειται στη δική μας βούληση η πραγμάτωσή του. Το ταξίδι μας θα είναι σίγουρα ήρεμο και ευχάριστο, αν ελέγξουμε τους φόβους μας. Θα μπορούσε, βέβαια, κάποιος, έχοντας στο μυαλό του ότι οι επιδιώξεις είναι πολλές και ότι ο καθένας προορίζεται να έχει τη δική του «Ιθάκη», να αναρωτηθεί: «Τι άλλο μπορεί να μας προσφέρει η Ιθάκη»; Ως τέλος, ως σκοπός μάς έδωσε ό,τι μπορούσε να μας δώσει: μας έδειξε τον δρόμο και μας ώθησε πρακτικά να τον βαδίσουμε.
Η ανάγνωση του ποιήματος και οι σκέψεις μου αμέσως μετά, με έκαναν να μη χάνω το κουράγιο μου μπροστά σε δυσκολίες, αλλά να προσπαθώ για να εξελίσσομαι και να έχω πάντα στο μυαλό μου το εξής:
«Τι κι αν δεν τα καταφέρω; Δεν πειράζει! Διδάχτηκα πολλά, ακόμα και μέσα από τις αστοχίες μου..»
-Απαγγελία του ποιήματος από τον Γρηγόρη Βαλτινό στην ηλεκτρονική διεύθυνση:
https://www.youtube.com/watch?v=r5lPCeT8Ex0