Σκέψεις για ένα δημοκρατικό σχολείο

της Παπαδοπούλου Μαρίτας

Ο Περικλής στον περίφημο Επιτάφιο λόγο του παρουσιάζει ουσιαστικά χαρακτηριστικά του δημοκρατικού πολιτεύματος που επικρατούσε στην Αθήνα την περίοδο εκείνη. Το κείμενο γνωστό για την ομορφιά και την αξία του. Αυτό αποτέλεσε και την αφορμή για τη διατύπωση ορισμένων σκέψεων σχετικά

με τη δημοκρατία στο σύγχρονο σχολείο.

Από τα χαρακτηριστικά που αναφέρει ο ιστορικός τα περισσότερα, αν όχι όλα, απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία ενός δημοκρατικού σχολείου. Τέτοια χαρακτηριστικά είναι (όπως στο κεφάλαιο 37) η ισονομία, δηλαδή η ίση αντιμετώπιση των ανθρώπων απέναντι στο νόμο. Αυτή η ισότητα απαιτείται και στο σχολείο στην περίπτωση των κυρώσεων. Οι ποινές πρέπει να εφαρμόζονται και να ισχύουν εξίσου για όλους.

Επιπλέον, σημαντικό χαρακτηριστικό αποτελεί και η ισηγορία, το δικαίωμα ελευθερίας του λόγου που θεμελιώνει ουσιαστικά τη δημοκρατία. Ιδιαίτερα σε ένα σχολείο οι απόψεις των μελών του πρέπει να εκφράζονται χωρίς την άσκηση λογοκρισίας, τόσο από καθηγητές όσο και από συμμαθητές. Η έκφραση όλων των απόψεων από όλους θα δημιουργήσει ένα περιβάλλον ζωντανό και δημιουργικό.

Τέλος, η συμμετοχή στα κοινά απαιτείται σε ένα σχολείο που το στεριώνει η δημοκρατία, αφού οι μαθητές μαθαίνουν να συνυπάρχουν σε μία κοινωνία και να αλληλοβοηθιούνται. Όλοι μαζί μπορούν να συμβάλλουν για ένα αποτέλεσμα καλύτερο και όλοι έχουν την ευθύνη τελικά για αυτό.