Ο άνθρωπος ξέρει και να πετάει, ξέρει και να σκοτώνει

της Φανής Ιακωβίδου

Κολάζ: Καραγιαννίδου Εύα, Κεχαγιά Κατερίνα, Μαντούδη Βασιλική

Μ.Μπρεχτ, Στρατηγέ, το τανκ σου είναι δυνατό μηχάνημα.

Στρατηγέ, το τανκ σου είναι δυνατό μηχάνημα.

Θερίζει δάση ολόκληρα, κι εκατοντάδες άνδρες αφανίζει.

Μόνο που έχει ένα ελάττωμα:

Χρειάζεται οδηγό.

Στρατηγέ, το βομβαρδιστικό σου είναι πολυδύναμο.

Πετάει πιο γρήγορα απ’ τον άνεμο, κι απ’ τον ελέφαντα σηκώνει

βάρος πιο πολύ.

Μόνο που έχει ένα ελάττωμα:

Χρειάζεται πιλότο.

Στρατηγέ, ο άνθρωπος είναι χρήσιμος πολύ.

Ξέρει να πετάει, ξέρει και να σκοτώνει.

Μόνο που έχει ένα ελάττωμα:

Ξέρει να σκέφτεται.

Πόλεμος λοιπόν...Τα παλαιότερα χρόνια, όταν οι λαοί ήταν αχανείς μέσα στον ασχημάτιστο κόσμο, έμοιαζε περισσότερο λογικός. Ο άνθρωπος δεν είχε αναπτυγμένη κριτική σκέψη, τα μέσα ενημέρωσης ήταν σαφώς λιγότερα και η προπαγάνδα για εθνική συνοχή ίσως μεγαλύτερη και περισσότερο αναγκαία. Αν και πόλεμος και προπαγάνδα συνδέονται άμεσα και είναι διαχρονικές "αξίες".

Έτσι, εν έτει 2022 όταν στην "ανεπτυγμένη" Ευρώπη ο πόλεμος έμοιαζε κάτι ξένο και απολίτιστο, δίνεται το εναρκτήριο λάκτισμα για τη διεξαγωγή πολέμου με την Ουκρανία. Και μαζί με τον πόλεμο ένας καταιγισμός "γιατί;" ξεκινά ταυτόχρονα και κατακλύζει τις ανθρώπινες ψυχές, τον απλό λαό κυρίως που δεν μπορεί να ξυπνήσει από έναν εφιάλτη χωρίς τέλος και αναρωτιέται αν θα ξαναδεί το φως του ηλίου, για να παλέψει για τη ζωή του.

Ξέρετε ποιο είναι το μεγαλύτερο ελάττωμα του ανθρώπου; Σύμφωνα με τον Μπρεχτ, το γεγονός ότι σκέφτεται. Τόσο τραγικό αλλά τόσο στοχευμένο. Πόλεμο πλέον διεξάγει συνήθως ο δυνατός και ο αδύναμος προσπαθεί σθεναρά να αντισταθεί. Ο δυνατός είναι περήφανος, ευχαριστιέται με τα νέα όπλα-καθώς ο ίδιος τους προσδίδει τις ποικίλες ιδιότητες- που χρησιμοποιεί, που είναι τόσο ισχυρά για να προκαλέσουν την καταστροφή. Ισχυρίζεται πως όλα αυτά γίνονται για την ειρήνη, για το καλύτερο μέλλον των πολιτών του ενώ την ίδια στιγμή και οι μεν και οι δε υποφέρουν για διαφορετικούς λόγους. Όπως λέει στο ίδιο ποίημα ο Μπρεχτ: "Ο πόλεμός τους σκοτώνει ό,τι άφησε όρθιο η ειρήνη τους".

Αξίζει όλη αυτή η υλική και κατά κόρον ψυχολογική παρακμή των ανθρώπων για τα παιχνίδια των Μεγάλων; Άνθρωποι που μέχρι χθες είχαν μία τακτοποιημένη ζωή υποβάλλονται σε μία προσφυγιά προς το άγνωστο, ψυχικά τραυματισμένοι από τις απώλειες των ανθρώπων του και από την απώλεια των κόπων μια ολόκληρης ζωής. Ίσως να αφήνουν το σπίτι τους για πάντα...δεν γνωρίζουν, τώρα προέχει να σώσουν τη ζωή τους. Από την άλλη, οι πολίτες της χώρας που προκάλεσε τον πόλεμο αν και καταδικάζουν όλο αυτό που συμβαίνει έμπρακτα, τιμωρούνται, απειλούνται από τις αρχές γυρίζοντας τον χρόνο πίσω σε σκοτεινές εποχές ενώ άλλοι κατακρίνονται για την καταγωγή τους και για το κακό που δεν προκάλεσαν. Το χάος είναι εμφανές, όλοι ψάχνουν να αποδώσουν ευθύνες, η ανθρωποφαγία όμως δεν είναι ποτέ η λύση, ειδικότερα σε τέτοιες καταστάσεις.

Η λογική και η σκέψη του ανθρώπου είναι αυτά τα χαρακτηριστικά που διακρίνουν από τα ζώα από τη δημιουργία του. Αυτά λοιπόν, δεν θα έπρεπε να αποτελούν ελάττωμα αλλά ίσα ίσα πλεονέκτημα για έναν ειρηνικό κόσμο που τα προβλήματα θα λύνονται πολιτισμένα. Όπως μηχανεύεται όπλα, καταστροφή, θάνατο, πόνο δεν μπορεί άραγε να σκεφτεί άλλα μέσα για αναίμακτες συμφωνίες ή διαφωνίες; Το μόνο σίγουρο είναι ότι αν ο πόνος του ενός γίνει κάποια στιγμή πόνος του καθένα, αυτή η πολυπόθητη στροφή του κόσμου θα γίνει πραγματικότητα!